Fluvial Yer Biçimleri: Wadi Nedir?

Wadi Nedir?

Bir vadi, bir tatlı su ekosistemi ve nehirler veya akarsularla ilgili her türlü jeolojik özellik olarak kabul edilen bir tür yerçekimi şeklidir. Wadi terimi hem Arapça hem de İbranice dillerinden gelir. Spesifik olarak, yağışlı mevsimlerde su içeren ve çölün vadi benzeri bir bölgesinde yer alan kuru bir nehir yatağını ifade eder.

Wadi'nin Özellikleri

Wadisler genellikle çöllerin yassı veya hafif yuvarlanan bölgelerinde bulunur ve çoğu zaman kuru göllere de yol açar. Bir wadi, sürekli su akışı eksikliğinden ve fazla tortu birikmesinden kaynaklanan örgülü görünümüyle tanınabilir. Bazen bu tortu, su akışını engelleyerek ve mevsimsel nehirlerin yönünü etkili bir şekilde değiştirerek önemli miktarlarda toplanabilir. Düşük su seviyelerine ek olarak rüzgar, nemli kumun üzerinde biriken kuru kumları da getirerek tortu birikimini etkiler.

Wadis dipleri genellikle kum ve gevşek çakıllarla kaplıdır. Bu tortunun alt seviyeleri genellikle çok yoğun bir şekilde doludur. Bu, yağışlı mevsimlerde suyun yer tarafından hızlı bir şekilde emilmediğini ve boşaltılacak hiçbir yeri olmadığı ve hızlı su basmasıyla sonuçlandığı anlamına gelir. Wadilerde meydana gelen su baskını olayları, beklenmedik şekilde suları topluluğa gönderebilen, daha önce belirtilen yönlü değişiklikler nedeniyle daha da tehlikeli bir hale geliyor.

İnsanların Önemi

Bazı vadislerin çölde yaşayan ve seyahat eden insanlar için önemli bir su kaynağı olarak işlev gören yeraltı nehirleri veya kaynakları vardır. Bu nedenle, pek çok wadis vaha olarak hizmet ediyor ve Afrika ve Orta Doğu'da küçük toplulukların bölgeleri haline geldi. Bu topluluklar, bitki ekerek ve hayvan yetiştirerek su kaynağından yararlanır. Wadis yakınlarındaki bazı yaygın ürünler şunlardır: buğday, arpa ve palmiye ağaçları. Yerleşik wadis, su kaynaklarını dolduracakları ve yiyecek alabilecekleri yerler olarak ticaret yolları boyunca önemli duraklar haline gelir. Bu eski çağlardaki gibi bugün de geçerlidir. Bu, pek çok wadis için de önemli bir kültürel öneme sahiptir. Arkeologlar, bu bölgelerdeki birçok eski eseri ve yerleşim kalıntılarını ortaya çıkarmış, wadis'in insan yerleşimlerinde uzun yıllardır önemli bir rol oynadığını kanıtlamıştır.

Wadislerin Ekolojik Önemi

Wadis sadece insanlar için değil, aynı zamanda yakındaki bitki ve hayvan türleri için de önemlidir. Afrika ve Orta Doğu'daki bu sitelerin birçoğu, benzersiz yaşam alanlarını korumak için şimdi milli parklar, rezervler ve UNESCO Dünya Mirası Alanları olarak korunmaktadır. Örneğin, Birleşik Arap Emirlikleri'nden Wadi Wurayah (BAE), 2009 yılında ülkedeki ilk Dağ Koruma Bölgesi oldu. Bu wadi, bu tatlı su ekosistemlerinin önemine dair mükemmel bir görünüm sunuyor. Birkaç nadir bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapar. Araştırmacılar, bölgenin tamamında yer alan 20 kişiden bu wadi'de gelişen 12 memeli tespit etmişlerdir. Bunların% 60'ı aşağıdakiler dahil olmak üzere ulusal endişe kaynağıdır: Arap leoparı, dağ ceylanı, Arap Tahr, Caracal vaşağı ve Blanford tilkisi. Ek olarak, bu wadi, % 5 IUCN Kırmızı Listesinde nesli tükenmekte olan olarak listelenen 75 kuş türü için ihtiyaç duyulan bir yaşam alanı sağlar. Bu bulgular çölün ortasında biyoçeşitlilik gösteren habitatlar olarak hizmet veren birçok diğer wadis'te benzer.